“Baladweyn Allahayoow Haka
Dhigin Guri Belaayo”
Cabdulwaaxid
Khaliif
cabdulwaxid@hotmail.com
Ilaah baa mahad leh.
Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato.
Baladweyn waxay ka mid
tahay magaalooyinka Soomaaliya ugu caansan. Waxaa
barisamaadkii calaamad ahaan loogu soo qaadanjiray
miraha khoonaha. Waxaa dhegaheenna kusoo dhici jiray
wabiga jiinkiisa, buundada Liiqliiqato iyo beero.
Haddaad rabtid dib u milicso Hadraawi iyo Beledweyn
Allahayoow ka dhig guri barwaaqo.
Khoonihii iyo mirihii
la maqli jiray waxaa bedelay “khaa’inul waddan”. Waxaad
maqlaysaa maamulo cusub oo Xabashi u adeega. Waxaan si
aan qarsoodi ahayn Baladweyne jooga dad Xabashi u adeega
oon la gabbaneyn oo lawada yaqaan oon cidna saas u
fiirineyn. Waxaa taas ka sii daran waxaa hadda la
leeyahay wasaaradda Difaaca (Gaashaandhigga) waxay xarun
ka dhiganeysaa Baladweyne! Qof kastoo ciidan maqlay
wuxuu ogaanayaa inaan dhulka xudduudaha u dhow la geyn
wasaarado, xarumo tababarro iyo wax la mid ah ee waxaa
la geeyaa ciidan dhisan oo heegan ah; difaacna halkaas
ka gala. Baladweyne waxay ka mid tahay magaalooyinkii
Soomaaliyeed ee dhibaato badani ka soo gaartay
dukheyntii cirka ee Xabashidu ku heysay Soomaaliya iyo
weeraro kale. Waxaa la rabaa in la isku xiro Feer-feer
ilaa Dikfeer. Ama ilaa qubuuraha kiilomitir 13. Alifle
Xabashi ah baa go’aan ka gaaraya kii Dikfeer ama
qubuurahaas la geyn lahaa.
Dadka Soomaaliyeed ee
Xabashida u adeegayaa ma milicsadeen madaxda gobolada
Soomaaliyeed qaarkood oo sheegtay inay yihiin agoomo dad
reer Yurub ah dhaleen? Cid aan dhalin haba sheegteene
maxay ku heleen? Maxay faa’iido ah ooy gaareen dadkii
Xabashida dabo-orday laga soo bilaabo Bakool ilaa
Banaadir? Dad waxaa la hayaa markay Xabashida la
jireenna aan sumcad lahayn laakiin markay hadda ka soo
horjeesteen ay siyaadeyso sumcadda ay ku dhexleeyihin
bulshadooda.
Ma Feerfeer baa u
arrimineysa Baladweyne? Waa halka ay Soomaalidu ka
tiraahdo: Nugaal baa durdur weyday oo Docmaa looga
arooray! Waxaan xasuustaa iyadoo dowladdii Kacaanka
ahayd lagu dacaayadeeyo in la arko sarkaal hoose oo
amraya sarkaal ka sarreeya laakiin arrintaas oo xaqiiq
ah ayaa Xabashidu nagu sameysay. Waxaad arkeysaa
wasiirro iyo saraakiil Soomaaliyeed oo u shirsan seddex
aliflayaal Xabashi ah!
Barbarkey ka baxdaa waa
bakeyle qaleen. Waxaan reer Baladweyne xasuusinayaa in
dagaalkii caanka ahaa ee lala galay qolyihii riddoobay
ee uu hogaaminayey Museylama Al-Kadaab in markii
calankii Qureysh loo dhiibay nin mowle ahaa waa
saxaabigii caanka ahaaye Saalim – Mowlaa Abii Xuduyfa
(RC) ay saxaabadii Qureysh qaarkood ay sahladeen sida
Zeyd Binu Khidaab (RC) oo Cumar (RC) la dhashay. Saalim
(RC) markuu arrintaas dareemay ayuu yiri hadal
taariikhda u gelay oo ahaa “Bi’sa xaamilul Qur’aani anaa
in uutiitum min qibalii” oo ahaa: anaa u baaslahaaday
nin Qur’aan xambaarsan haddii xaggey la idiin ka yimaado.
Waa la ogaa waxay Xudeyfa iyo Saalim (RC) sameeyeen.
Labadiiba halkaas bey ku shahiideen iyagoon xaggooda
laga soo gelin. Waxaan rajaynayaa inay ka mid yihiin
kuwii Ilaahay Qur’aanka ku xusay oo haddii Soomaali
ahaan loo micneeyo noqonya: mu’miniinta waxaa ka mid ah
rag ka dhabeeyey balantii ay Ilaah la galeen. Maanta
taariikh baa qormeysa. Qof kasta oo wax qoraa wuxuu
indhaha ku hayaa magaalooyinka iyo qabiilooyinka
Soomaaliyeed iyo aragtidooda ku wajahan qaranka
Soomaaliyeed iyo cadowgooda Xabashida.
Siduu gumeystuhu uga
guuray Soomaaliya ma jirin halyeeyo badan oo
Soomaaliyeed oo soo baxay marka laga reebo dadkii la
dagaalay Xabashida. Waa maanta marka la rabo in la
yiraahdo: waarimeyside war hakaa haro. Ama Xabashi-raac
noqo ama Xabashi-diid. Waxay diinta Islaamku sheegtaa in
wax kasta Ilaah qoray. Waxay diintu na bartay in aan si
fiican u raadsanno irsaaqadda. Waxay diintu sheegtay in
Ilaahay rifqiga iyo naxariiska ku bixiyo waxuusan ku
bixin ad-adeyga iyo dhibka. Marka Soomaali waxay
wadahadal iyo walaaloow ku dhaanto ma leh sidii dad hore
sheegeen.
F.G. Waxaan ku
faraxsannahay in mar BBC-da laanteeda Afsoomaaligu
waraysiyo ka qaadey dadweyne Soomaaliyeed oo kala jooga
magaalooyin kala duwan sida Garoowe, Baydhabo, Marka,
Baladweyne, Nairobi iyo meelo kale in dadkii Baladweyne
joogay marka laga reebo hal qof ay intoodii kale diideen
in ciidamo Xabashi la keeno Soomaaliya halka dadkii
codkooda ka dhiibtay Garoowe ay kulligood u riyaaqeen in
la keeno ciidan Xabashi Soomaaliya. Marka danta
maqaalkan waa in la arko dadka Xabashida u adeegaya.
cabdulwaxid@hotmail.com
Afeef: Aragtida
qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan
Faafin: SomaliTalk.com |
June 27, 2005
Daabaco
Boggan | Print