SOMALITALK.COM XAYAYSII
w w w . S o m a l i T a l k . c o m
SOMALITALK - MAQAAL

 

Filimka, Feerar iyo Dagaal maku Jiraan 

C/Waaxid C/hi Khaliif


London, UK

 cabdulwaxid@hotmail.com 

Ilaah baa mahad leh. Nabadgelyo iyo naxariis nabi Muxamed korkiisa ha ahaato. 

Waxaan xasuustaa in shaneemooyinka Soomaaliyeed khaasatan kuwa Xamar loo kala qeybiyey labo qeybood. Qeyb loogu talogalay dhallaanka (wiilal iyo gabdhaba) iyo dumarka iyo kuwo intooda badan ay galaan ragga waaweyn iyo wixii soo raaca. Kuway gelijireen carruurta iyo haweenku waxaa lagu dhigi jiray filimada Hindiga ah. Falsafad baa arrintaas ka dambeysay--filimada Hindiga ah oo loo arkayey inay markaas xagga akhlaaqda ka roonyihiin kuwa reer Galbeedka. Marka maaddaama ay dumarka iyo carruurtu yihiin bu’da shacabka ayaa taas loo xeeriyey. Si kastaba ha ahaatee, wiilasha yaryari waxay isweydiin jireen inta feer ku jirta filimkaas. Filimba kuu ka dagaal badanyahay ayaa lagu qiimeyn jiray. Xitaa markii kurayo la noqdo ooy u suurtogasho iney gelikaraan filimada reer Galbeedka, waxay dhihi jireen filimka dagaal ma ku jiraa? Filimada aad loo jeclaa waxaa ka mid ahaa kuwaan ugu yeeri jirnay Weerada iyo Kaabooyga! Hal mid baan Soomaalida ku jeclahay—wax walba waa Soomaaliyeeyaan oo sidii luuqaddii asalka ahayd wey ka bedelaan; waana arrinta keentay in Soomaaligu sii jiro ilaa haddana aynaan inteenna badani ku fiicneyn luuqadaha ajnabiga. Markaad weynaato baad ogaaneysaa in filimada ay ugu liitaan kuwa ugu dagaalka badan maxaa yeelay wax micno leh ood ka dheefayso ma jirto. Keliya waxaad arkeysaa qof wax jilaya oon isagu xabbadda iyo dabku karin halka kuwa kale uu huf ka dhigayo. 

Dhallaanku xaggee falsafaddaas ka keeneen? Run ahaantii waxay maqli jireen iyadoo nin caalim ah lagu sheego wadaad iyo inuu dumarka ka og dhowyahay halka nin tuugga ah oo dilaaga ah la yiraahdo waa nin rag ah oo waranle ah. Marka ma layaab bey leedahay inay filinka xabbadda badan u arkaan filim dab ah? 

Waxaan uga danleeyahay, madaxweynihii dowladdii Carta waxaa la yiri: waa nin gacmo jilicsan oon wax wadi karin! Markaad dadka tiraahdo sidee wax loo wadi karaa? Waxay ku leeyihiin waqtigaan waxaa loo baahanyahay nin wax dila oo dadka edeb u yeela! Micnaha xukunkaan dil lahayn waa dac iyo mid aan xiiso lahayn! Arrintani waxay i xasuusineysaa sheeko aan ka akhriyey buug uu qoray nin dhaqtar ah oo caan ah oon filayo inuu asal ahaan ka soo jeedo qaarad-yarada Hindiya. Waxaa magaciisa la yiraahdaa Deepak Chopra. Isagoo werinaya sheeko dhexmartay dhaqtar ku xeel dheer cilmiga maskaxda iyo nin ka warramaya siduu ula xaalo gabar yar oo uu dhalay oo cabsiyi naftii u keentay. Qisada iyadoo Ingiriis ah baan werinayaa si haddaan fasirka ku ciyaaro loo akhristo iyadoo Ingiriis ah. Wuxuu yiri: 

I was reading a psychiatric case study in which a father was very worried about his three-year-old daughter. The little girl couldn’t sleep well and suffered from bouts of severe anxiety. The father sat up with her every night, reading fairy tales to her and trying to offer reassurance. 

“ I read to her about Little Red Riding Hood and the big bad wolf,” he told the therapist, “and when she gets scared, I tell her that there’s nothing to worry about. I am here to protect her.” 

“ So you can’t understand why she still seems so frightened?” the therapist remarked. 

“Not at all,” said the father. “Do I need to be even more reassuring?” 

“No, you need to ask yourself why you choose frightened stories when she is so frightened to begin with.” 

Dhaqtarku wuxuu leeyahay waxaan akhrinayey warbixin ku saabsan aabbe ka walaacsanaa gabar uu dhalay oo seddex-sano-jir ahayd. Gabadha yar waxaa asiibay oo faro ba’an ku hayey welwel xun. Habeyn kasta aabbuhu wuxuu la fariisan jiray gabadha isagoo u akhrinaya sheekooyin  niyadda u dejiya. 

Waxaan u akhriyaa sheekooyinka “Red Riding Hood and the big bad wolf (maaddaama aan Soomaaliya kusoo koray ma aqaan sheekooyinkaas laakiin waxaa laga fahmayaa siday meesha ugu jiraan inay yihiin sheekooyin cabsi leh. Kuwo ka dhigan oo kale: madax-kuti, Dheg-dheer, Xunguruf, tuug Cago-weyne, iwm.) buu ku yiri dhaqtarkii; mar kastooy cabsootaba, waxaan u sheegaa ineysan jirin waxay ka baqdo. Adaan halkaan kuu joogaa si aan kuu difaaco. 

Dhaqtarkii wuxuu aabbihii ku yiri: ma garanaysid miyaa waxay weli la cabsaneyso? 

Aabbihii wuxuu yiri, maya. Ma niyaddaan u sii dejiyaa si aan shakiga uga saaro? 

Dhaqtarkii wuxuu yiri maya, waxaad u baahantahay inaad isweydiiso sababta aad u dooratay sheekooyin cabsi leh maaddaama ay iyadiiba cabsanayso. 

Sheekada dhaqtarku waxay i xasuusisay Xamar. Waxaan is iri sida gabadhaas yar waxaa dadka Xamar jooga daashaday dil, dhac, tuugo, dumar la kufsado, daroogo iyo belaayo oo dhan. Marka qofkii raba inuu reer Xamar niyadda u dhiso ma u baahanyahay inuu yiraahdo waxaan heystaa ciidan iyo hub; qofkii iga horyimaadana waan u dhammeynayaa? Dadka Xamar jooga waxay aad u yaqaanaan xabbadda iyo dhibkeeda, marka qofkii raba inuu shakiga ka saaro looma baahna inuu afkiisa soo mariyo wax xabbad iyo hub ku saabsan. 

Marka waxaan Soomaali iyo nafteydaba kula talinayaa, inteynaan xukun u farobaxsan aan baranno halka wax laga bilaabo iyo sida dadka loola xaalo. Qof kasta waa ogyahay inuusan aabbahaas is lahayn gabadhaada oo seexan la’ madax-kuti iyo xunguruf uga sheekee laakiin caqligii baa halkaas ka galay. Marka caqligii xaggee naga aaday haddaan hadda jamanay in dhibtii horay u gaartay gobollada Soomaaliya oo dhan aan dib u biloowno. Marka arrintu waa: Xukun aan xabbad lahayni xiiso ma leh.

cabdulwaxid@hotmail.com

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan....

Faafin: SomaliTalk.com | Aug 16, 2005


Gabar Soomaaliyeed oo Norway Ku Dishey Wiil Soomaliyeed
Wiilka waxaa saakay meydkiisa laga helay. Guji....

Xisbiyada mucaaradka Itoobiya oo diiday natiijada doorashada
iyo Suxufi loo xidhay warar uu maxkamadda Itoobiya ka sheegay ... Guji... Aug 12

Soomaalida Maraykanka oo Loo Ogolaaday In ay dib u Xerayn karaan Sharciga TPS
Dowladda Maraykanka ayaan bishan August waxay dib u ogolaatay in dadka Soomaalida loo siyaadiyo.. Guji... Aug 12


Kulaabo bogga  www.SomaliTalk.com 
© www.SomaliTalk.com

BAARID | SEARCH

 



HTML CD