Sugaanta soomaliyeeed waxay soo martay heerar kala duwan waxayna kala tahay qaybo badan o kala duwan, suugaantu waxay ahayd qalabka war faafineed e la adeegsado taaso ahayd qalab loo adeegsado guubaabadda, barroorta, amaanta heshiisiinta iyo wax kasta o bulshada dareenkeeda wax ka bedeli kara. Maahmaahda o ka mid ah suugaanta soomaaliyeed ahne tuducyo ama tixi xanbaarsan dhanbaalo ad u qaali ah o kooban marka la fasirana wejiyo badan yeelan karta intooda badan lama yaqaan wakhtiga la shegay iyo qofka sheegay, waxaase loo maleenayaa intooda badani inay so baxeen wakhti aan dhaween, heerarka kala duwan ee ay soo martay suugaantu soomaaliyed waxay ay la socotay taariikhda umadda xiliyada iyo heerarka nololeed ee bulshada dhex maraysa. Suugaantu waxay ahayd diiwaanka ugu wayn ee lagu kaydinayey dhaqanka soomaaliyeed qiyaasti qarnigii 18-aad inti ka horeeesey suugaanta soomaaliyed waxa sidaas u badan lagama hayo sababtuna waa iyada o an la haysan qalab wax lagu qoro iyo lagu kaydiyo. Qarnigii 19-aad wixii ka danbeeyey waxa so baxay suugan badan ha ahaato gabayo geeraaro heeso ama murti kale o badan, qarnigaas ragga aadka loo yaqaan ee suugaaniyihiinta ah waxa ka mid ah Raage Ugaas, Seyid Maxamed C/dulle Xasan iyo kuwo kale o badan.

Hadaba qaybaha kala duwan ee suugaatu ka kooban tahay waxay kala yihiin:-

waxa kaloo ka mid ah ciyaaro dhaqamedka o iyaddu u kala qaybsami karta:-

Ciyaar waliba waxay caan ka tahay Goobo ama Gobbolo ka mid ah dhulwaynaha Soomaaliyeed.