 Daabaco
Boggan | Print |
|
Geedi:
Horta qofka afka dowladda ku hadli kara aniga waaye. Cid kale kuma
hadli karto afka dowladda. Warka rasmiga ah anigaa sheegaya. Qof
kasta kama hadli karo dowladda arrimaheeda. Anigu waxaan iri
baaritaan baa lagu sameynayaa arrintaas, guddi baana u saaray.
Guddigii oo aan keenin wax natiijo ah lagama hordhici karo. Waxaan
aniga u arkaa dadka weerarkaas fuliyey inay ahaayeen dad aan dowlad
rabin.
GUJI.... |
|
|
1894 ayaa heshiiska loo yaqaab "Tripartite Accord" waxaa
wada garey Ingiriiska [Great Britain], Talyaaniga [Italy], iyo
Itoobiya [Ethiopia], kaas oo kusaabsanaa dhulka Soomaaliya.
Talyaaniga waxaa lasiiyey dhulka soo eegaya badweynta Hindiya oo
waagii dambe loo bixiyey Italian Somaliland. Heshiiskaasu
wuxuu aqoonsaday in Mililikh [Menelik] uu qaato dhulka galbeed ee
Soomaaliya ee loo yaqaan Ogaden.
|
-
Xasuuq Ba,an
oo ka dhacay Qabridaharre.
-
Sababta
keentay gadoodka maxaabiista.
-
Siday
dadwaynuhu dhibaatadan u dareemeen.
-
Telefoonnadii
Qabridaharre oon shaqaynaynin.
-
Bayaan
JWXO ka soo saartay xasuuqa.
-
======================
HADALKII GEEDI EE MACNIHIISU AHAA::
OGADEENYA (S/GALBEED) iyo NFD waxay xoroobeen gobanimo doonkii...
Sabatii hadalkaas ka keentay email ku weydii Geedi: emailkiisu waa:
premiersom@wananchi.com
 |
Wariyaha Radio
Xoriyo uga soo warama dalka Ogaadeenya ayaa soo sheegay in aminga magaalada
Qabridaharre uu weli cakiran yahay, ka dib markay ciidamada Wayaanuhu
talaadadii bisha Nofember 15-ka ahayd xasuuq u gaysteen maxaabiis ku
xidhnayd magaalada Qabridaharre iyo dadwayne rayad ah oo magaalada ku noolaa.
Xasuuqan waxaa ku dhintay dad aad u
fara badan, oo maxaabiis iyo dadwayne caadi ahba isugu jira, waxaa sidoo
kale ku dhaawacmay dad kale oon tiradooda la haynin.
Maxaabiistan sida xaq-darrada ah loogu hayay xabsiga magaalada Qabridaharre
ayaa gadood sameeyay, ka dib markii ay yaqiinsadeen in gawaadhi lagu gurayo
iyaga iyo dhalinyaro kale oo meelo kala duwan laga soo raafay, isla markaana
loo qaadayo dhinaca xadka Eritereya, si ay miino-baadh loogaga dhisgo
dagaalka gardarrada ah ee taliska Addis Ababa uu doonayo inuu ku qaado dalka
Eritereya.
Ciidammada gumaysiga Itoobiya ayaa caalamka u sheegay in maxaabiistani ay
isku dayeen inay baxsadaan, ka dib markii ay laayeen askartii ilaalinaysay,
hase yeeshee warar xogogaal ah ayaa sheegaya in arrintaas ayna waxba ka
jirin, balse ay ciidammada Wayaanuhu ula-kac u laayeen maxaabiistan iyo
dadwaynahan caadiga ah, ka dib markii ka gadoodeen qorshihii raafka ahaa ee
ay la doonayeen.
Xukuumadda Itoobiya iyo wakiilkeeda
Ogaadeenya u qaabilsan ee xafiiska ku leh magaalada Jigjiga ayaa dhawaan
kala saxiixday heshiis ka dhigan in Ogaadeenya laga qaoro ciidammo ka qayb
qaata dagaalka Eritereya, iyadoo magaalo walba oo Ogaadeenya ku taalla laga
soo ururinayo 500 oo nin. Toddobaadyadii u denbeeyay oo dhan waxaa qaar ka
mid ah magaalooyinka Ogaadeenya, oo Qabridaharre ay ku jirto, ka socday raaf
Sababta keentay
gadoodka maxaabiista.
Ciidammada
gumaysiga Itoobiya ayaa eedda xasuuqan dusha ka saaray dadkii la laayay,
sidii ay markii horaba eed oo dhan dusha uga saari jireen dadwaynaha ay
iyagu ku dul-nool yihiin, waxayna sheegeen in maxaabiistu fakad isku dayeen,
balse arrintaas waxaa beeninaya dad badan oo xogogaal ah, kuwaasoo
faahfaafin ka bixiyay qaabkii ay dhibaatadu ku billaabatay.
Dadkan ayaa
sheegaya in dhalinyaro si xaq-darro ah ugu xidhnaa xabsiga Qabridaharre,
laga soo kexeeyay xabsiga, iyagoon loo sheegin meesha loo wado, waxaana la
keenay xero kale.
Waxaa halkaas loogu
keenay dhalinyaro kale oo laga soo xasuuqay meelo kala duwan, kuwaasoo lagu
soo dhex-daray. Waxaa markaas ka dib loo sheegay inay imanayaan baabuur lagu
qaadi doono, iyagoo xaqiiqsaday in loo wado dagaalka la filayo in taliska
Addis Ababa ku qaado dalka Eritereya.
Markaas ka dib ayay
dhalinyaradii faraha badnaa ee halkaas la isugu keenay go’aansadeen inay
baxsadaan, xilli ay ciidammada Wayaanaha intooda badani qado cunayeen, hase
yeeshee waxaa markiiba hareereeyay ciidammada Wayaanaha oo si naxariis
la’aan ah u xasuuqay, kuwaasoo markii denbana rasaas aan aaba-yeel lahayn ku
furay dadwaynihii caadiga ahaa ee magaalada.
Siday dadwaynuhu
dhibaatadan u dareemeen.
Tan iyo markii ay
ciidammada gumaysigu gaysteen xasuuqan nacabnimada, waxay magaalada
Qabridaharre ku hayeen argagixin joogto ah. Waxaa magaalada dhex-wareegayaa
ciidammo aad u hubaysan, waxaana habaynkii la baadhaa guryaha, iyadoo dadka
si kulul loogu hanjabo.
Mar uu Radio Xoriyo
la xidhiidhay dadwayne deggan magaalada Qabridaharre waxay u xaqiijiyeen
argagaxa iyo caga-jgulaynta dadwaynaha lagu hayo.
“Waligay ma arag
mayd sidaas u badan oo jidadka yaalla, oo dadku wada-bargaranayaan, sidaas
waxaa yidhi nin dhalinyaro ah oo goobjoog ahaa markii ay ciidammada Itoobiya
dadwaynaha ku xasuuqayeen magaalada Qabridaharre”.
“Waxaan dhawrano oo
denbe ma jiro, waa inaan kulligeen dabka wada-qaadno, sidaasna waxaa yidhi
nin kale oo dhalinyaro, oo si wayn uga cadhaysnaa xasuuqa ay ciidammada
gumaysigu dadwaynaha u gaysteen”.
“Waa markii ugu
horraysay ee magaalo Ogaadeenya ah dhexdeeda lagu xasuuqo dadwayne intan
dhan, iyadoo mid-mid loo ugaadhsanayo, sidaas waxaa yidhi nin kale oon
tilifoonka kula xidhiidhnay, isagoo jooga magaalada Qabridaharre, kaasoo
tilmaamay inay waajib tahay in dadkan iyo kuwii ka horreeyayba sida ugu
dhakhsaha badan loogu aaro”.
Telefoonnadii
Qabridaharre oon shaqaynaynin.
Laga soo billaabo
habaynimadii khamiistu soo galaysay ilaa iyo jimcihii waxaa bixi la’aa
tilifoonnadii magaalooyinka Qabridaharre iyo Godey, waxaana loo malaynayaa
in la gooyay.
Xukuumadda
gumaysiga Itoobiya ayaa ka baqaysa in la ogaado denbiyada aadanaha ka dhanka
ah ee ay ciidammadeedu u gaysteen dadwaynaha rayadka ah, sidaas darted waxaa
loo badinayaa inay si ula-kac ah u goysay tilifoonnada magaalooyinkaas oo ah
qaabka kaliya ee lagula xidhiidhi karo.
Waxay kaloo wararku
sheegayaan in ciidammada gumaysiga Itoobiya ay dib u celiyeen koox ka
socotay Ururka Laanqayrta Cas oo arbacadii isku dayay inay galaan magaalada
Qabridaharre, si ay dhibaatadan wax uga ogaadaan. Ciidammada gumaysigu waxay
kooxdan ku amareen inay dib u noqdaan, waxayna ugu hanjabeen inay tallaabo
ka qaadayaan haddii ay isku dayaan inay magaalada galaan.
Gadood dadwayne.
Dadwaynaha ayaa
xasuuqan aad uga cadhooday, waxaana guud ahaan dalka Ogaadeenya, gaar ahaan
magaalada Qabridaharre ka billowday dhaqdhaqaaq lagaga dhiidhiyayo xasuuqan.
Waxaa jira warar
sheegaya in dhalinyaro badan iyo qaar ka mid ah booliskii magaaladu ay
baxeen iyagoo u baxay dhulka miyiga ah. Waxaa toddobaadyadii u denbeeyay oo
dhan magaalooyinka ka baxayay dhalinyarada, ka dib markii ay ciidammada
gumaysigu billaabeen raaf ay dhalinyarada qasab ku ciidamynayaan.
Bayaan JWXO ka
soo saartay xasuuqa.
Dhinaca kale
Jabhadda Waddaniga Xoreynta Ogaadeenya JWXO ayaa xasuuqan bayaan kulul ka
soo saartay maalintii arbacada ahayd, waxyna Jabhaddu si wayn u canbaaraysay
xukuumadda Addis Ababa, oo caadaysatay dilka iyo xadgudubyada ay u gaysto
dadwaynaha Soomaalida Ogaadeenya.
Jabhaddu waxay
bayaankan ku sheegtay in marka laga soot ago dadka xasuuqan ku dhintay ay
jiraan boqollaal kale oo ku dhaawacmay, kuwaasoo aan helin daryeel caafimaad
iyo gurmad.
Jabhaddu waxay
beesha caalamka ugu baaqday inay canbaarayso xasuuqan waxshinimada ah ee
ciidammada gumaysiga Itoobiya gaysteen, isla markaana baadhayaal caalami ah
loo diro halkaas, si ay u soo badhaan denbiyada halkaas ka dhacay.
Jabhaddu waxay
tacsi u dirtay dhammaanba dadwaynaha Soomaalida Ogaadeenya, gaar ahaan
qoysaskii iyo ehaladii ay ka geeriyoodeen dadwaynihii lagu xasuuqay
magaalada Qabridaharre.
Dhegaystayaal
faahfaahin kale oo xasuuqan ku saabsan waxaad ku maqli doontaan barnaamijka
Xogwarran.
Radio Xoriyo
18
November.
2005
Axmed Gaal-Eri
Info@radioxoriyo.com
raadioxoriyo@yahoo.com
Radio Xoriyo waxaad ka dhegaysan kartaa Mawjadda 31 MB ee dhererkeedu yahay
9820 KHZ, Maalmaha Talaadada iyo Jimcaha 7: 30PM waqtiga Afrikada Bari
Nov 18, 2005
Magaalada Qabri Dahare
oo maanta ay Ciidamada Itoobiya dad ku xasuuqeen.
Waxaa 15/11/2005, Abaarihii maqribnimo ka
dhacay magaalada Qabridahare xasuuq aad u fool xun oo lagula kacay dadka
shacabka ah, dadkan la xasuuqay waxay ka mid ahaayeen dad ku xidhan xabsi ku
yaal magaalada Qabridahare. Dhimashada waxaa lagu sheegay 16 ilaa 18 tirdii ugu
dambeysay, halka dhaawucu ka yahay 25, ilaa hadana ma cada in dadkii dhaawaca
ahayd ay wax ka dhinteen iyo in kale.
Xasuuuqa dadkan loo geystay ayaa ka bilowdey kadib markii Ciidamada Wayaanuhu
bilaabeen in ay maxaabiista baabuur u keenaan loogu daad gureeyo Xuduuda Eritrea
oo laga yaabo in dagaal ku dhaxemaro Itoobiyo iyo Eritrea.
Hadaba dadka shacabka ah oo jeelasha ciidamada
Itoobiya ee magaalada Qabri Dahare si sharci daro ah ugu jirey ayaa diiday in ay
fuulaan baabuurtii loo keenay si loogu qaado tuulada Baadame. Kadibna Ciidamada
Tigreaga ayaa rasaas ooda kaga qaadey. Waxaana halkaas ka bilowdey in
maxaabiistii firxad bilaabaa oo qof walba meeshii ka hortiisa ahayd u nafta kula
ordo. Intaas kadib ayaa Ciidamada Itoobiya ee magaalada ka hawl gala bilaabeen
in ay magalaada rasaas ooda kaga qaadaan iyagoo halkaas ku laayey dad aad u tiro
badan kuwa kale oo badana ku dhaawacey.
Warku wuxuu intaas ku darayaa in ay magaalada
guri guri u galeen, isla markaana bando ku soo rogeen, iyagoo maxaabistii
dhamaantood suuqa magaalada uu maydkoodu wadhan yahay.
Waxaa kale oo na soo gaadhaya in laba Gabdhood
oo ka mid ah dadka shacabka ah ee magalaada oo xabadu haleeshay dhaawcoodii
Isbataalka magalada loo qaadey, balse ay Ciidamada Itoobiya kala baxeen
Isbataalka labadii Gabdhood oo aan ilaa hadda la ogeyn waxa ay xaaladoodu ku
sugantahay.
QAFAAL KA SOCDA DHAMAAN GOBOLADA OGAADENIYA:
Waxay Ciidamada Itoobiya ee ka hawlgala Ogadeeniya bilabeen olole ciidamo
aruurin ah. Ciidamadan oo la doonayo in la geeyo Xududa Eritrea iyo Itoobiya.
Hadaba wararka naga soo gaadhaya meelo badan oo Ogadeniya ka mid ah ayaa
sheegaya in bilaabeen in ay makarafoono qaataan oo ay dadka la dhaxmaraan,
magaalooyinka waaweyn sida Qabridahare, Dhagaxbuur, Godey iyo meelo kalea.
Ilaa hada ma jiraan wax u suurta galay oo weyn, laakiin waxay Ciidamada Itoobiya
go'aan ku gaadheen in ay qafaalasho iyo raaf bilaabaan, waxayna ka bilaabayaan
Ardeyda dugsiyada, laga bilabo fasalka sadexaad ilaa dugsiga sare iyo macadyada
kala duwan intaba.
Waxaa Shabakada Ogade Online u suurta gashay in
ay la xiriirto dad ku sugan magaalada Godey, waxayna noo shegeen in uu joogo
Madaxa ugu sareeya ciidamada Itoobiya ee ku sugan Ogaadeeniya, kaas oo ka soo
tagay magaalada Qabri Dahare oo ay waxba uga suurta gali waayeen, wuxuuna la
kulmay Odayaasha, shaqalaha, culumaa'udiinka, iyo ganacasatada, wuxuuna u
sheegay in ay ciidamada ku qaadan doonaana lacag fiican gaar ahaan Ardeyda
Dugsiydada Sare iyo wixii la midka ah, waxaana la sheegayaa in wax aan badnayn
iska diiwaan gaiyeen xeyaha ciidamada.
Waxaa xusid mudan in dagaalkii 1998-2000 ee Itoobiya iyo Ertariya ay ka qayb
qaateen kumanaankun oo ka soo jeeda Soomalida Ogadeniya, kuwaas oo ciidamada
qortey kadib markii loo balan qaadey in laga dhigayo boolis ka hawlgala
Goboladooda oo la siin doono mushaar aad u fiican. Balse dhalinyardaas ayaa loo
xaabiyey dagaalkii Eritrea iyo Itoobiya dhexamray sanadkii 2000. Dagalakaas oo
ay ku nafwaayeen in ka badan 70,000 (todobaatan kun) oo qof, kuwaas oo u badnaa
dhinca Itoobiya.
Hadaba dhalintaas oo ay Ciidamada Tigreegu isaga dhigeen xabada Erirea,
meydkoodana ka dhigteen dhufeys ayaa si aad ah ugu le'day dagaalkaas xaq darada
ahaa, intii ka soo bad-baadey dagaalkaas waxay hada ku silicsanyihiin xerada
jajabka ama naafada ee ku taal bariga magaalada Jigjiga.
Dhinca kale, dawladda Itoobiya waxay diiday in ay aqoonsato ama qaadato maydka
dhalinyaradaas laga soo aruuriyey Ogadeniya, waxaana halkaas ku gablamay
Hooyooyin badan, kuwa kale oo badana waxay la il daran yihiin daryeelka
wiilashodo ku soo waxyeeloobey dagaalkaas.
ITOOBIYA OO HUB AAD U BADAN KALA SOO DAGEYSA DEKDA
BERBERA
Wararka naga soo gaadhaya Gobolada Waqooyi Galbeed, gaar ahaan Magaalada Berbera
ayaa sheegayn in dakada Berbera ay ku soo xirteen maraakiib sida shixnado hub ah
oo ay Ioobiyada kala soo dagayso hub iyo rasaas.
Waxaa la xaqiijiyey in xalay 150 gaari oo ina tareeyo ah laga raray magaalaada
Bebera, goor habeen ahna la mariyey Hargaysa oo xuduudana la dhaafiyey isla
xalayba.
Sidoo kale caawa waxaa la bilaabay dajinta markab kale oo hub sidey, waxaana la
diyaariyey 200 oo gaari oo hubkaas iyo saanadaas lagu qaadi doono isla caawa.
Warku wuxuu intaas ku darayaa in dhamaan shaqaalihii ama xamaaligii dekada
Berbera loo diidey in ay wax ka arkaan ama ka rogaan maraakiibtan, waxaana
hubkan iyo saanadan milatari dajiyey ciidan Itobiyaan ah oo horay loogu sii
diyaariyey dekada.
Isha: Ogaden Online staff.
Cid aan aniga
ahayn kuma hadli karto afka Dowladda
Sidaas waxaa yiri Cali M. Geedi oo
soo gaarey Belgium oo ka jawaabayey su'aal uu Ingiriisi ka weydiiyey
labo hadal oo ay ku kala hadleen isaga iyo Madaxweyne C/Laahi...
Guji... Nov
16
| 
