Daabaco Boggan | Print

1,500 BC Fircoonkii laoranjirey  Seankhane Menthuhoteps IV ee Thebes ayaa sahan safar badeed usoodiray xeebaha Soomaaliya, kuwaas oo loo aqoonjirey dhulkii uduga "The Land of Punt." 7-900 AD Carab  iyo Beershiyaan [Persians] ayaa xiriir layeeshay jaaliyaadihii kunoolaa xeebaha Saylac, Muqdisho, Marka iyo Baraawe. 1528-35 AD Ahmed "Gurey" ayaa dagaal lagalay Abyssinians isagoo siweyn isaga difaacay ilaa ay usoo hiiliyeen ciidan hubaysan oo Bortuqiis ah [Portugese musketeers]. 1889 Kadib markii ay heshiis  galeen Suldaano iyo Ingiriiska  ayuu Woqooyiga Soomaaliya ka dhaqangeliyey Somaliland. 1894 ayaa heshiiska loo yaqaab "Tripartite Accord" waxaa wada garey Ingiriiska [Great Britain], Talyaaniga [Italy], iyo Itoobiya [Ethiopia], kaas oo kusaabsanaa dhulka Soomaaliya. Talyaaniga waxaa lasiiyey dhulka soo eegaya badweynta Hindiya oo waagii dambe loo bixiyey Italian Somaliland. Heshiiskaasu wuxuu aqoonsaday in Mililikh [Menelik] uu qaato dhulka galbeed ee Soomaaliya ee loo yaqaan Ogaden. 1899 Maxamad Cadulle xasan ayaa la dagaalamay wadaamada Ingiriiska [British], Talyaaniga iyo  Ethiopia. 1940 Talyaaniga ayaa qabsaday dhulkii ingiriisku qaatay ee Somaliland, qabsashadaasi muddo badan masii jirin. 1947 Waxaa la asaasay xisbigii dhallinyatada Soomaaliyeed ee SYL [Somali Youth League], oo ahaa xisbigii siyaasiga ahaa ee ugu horreeyey Soomaalida cusub. 1950 Qaramada Midoobey [UN] ayaa dhulkii talyaanigu haystey ogolaatay xorimo gaarsiin oo uu talyaanigu sii hayo. 1955 Ingiriiska ayaa gobolka loyaqaan Reserved Area (Ogaadeenya) iyo Hawd kuwareejisey Itoobiya. 1960 bishii  June 26keedii ayaa Somaliland kaxorowdey xukunkii Ingiriiska. bishii   July 1deedii isla sanadkaas ayaa Soomaaliya intii uu Talyaanigu siihayey xorowdey oo ay labadaas qaybood midoobeen.

Filimada anshaxa xun, ruugidda Qaadka iyo isticmaalka Daroogadu Saamayn intee le'eg Bay ku Leeyihiin Faafidda Cudurka AIDSKA ee Soomaaliya.. Guji... XAMAR DAAWO DACALLADA.. SAWIRRO Fadeexada Paltalkga: iyo Dulmiga Walaasha Muslimada ah....... GUJI.... Qaabka Loo Qoro Wararka, Faalooyinka iyo Ra'yiga

Raysal wasaaraha dawladii dhawaan Kenya lagu soo dhisay Cali Maxmed Geedi ayaa sheegay in uu soo dhaweynayo haddii Somaliland la aqoonsado waa siduu hadalka u dhigaye. 

Asad Cadaani Ibraahim
e-mail: assadlaska@yahoo.com 

Laascaanood, Soomaaliya

---

Geedi ayaa su’aalo laga weydiinayey Idaacadda British Broadcasting Corporation Laanteeda afsoomaaliga ku sheegay in uu diyaar u yahay in ay dawladiisu la shaqayso haddii la aqoonsado maamulka Hargeysa. 

Dadweynaha Soomaaliya ayaa aad ula yaabay hadalka ka soo yeedhay Cali Maxmed Geedi raysal wasaaraha Soomaaliya oo aan mawqif cad iska taagin midnnimada Soomaaliya oo su’aal la weydiiyey kuna saabsanayd Maamulka hargeysa in haddii xaalku soomaliya sidan ku sii socdo , oo la aqoonsado la shaqayn doonaan, isaguna uu kun  jawaabay in ay la shaqaynayaan haddii la aqoonsado. 

Waxaa iyana baryahan soo baxaysay in maamulka C/lahi Yuusuf madaxweynaha ka yahay uu Soomaaliya u qaybiyey lix qaybood , kuwaas oo dhamaantood la qeexay gobolada ay ka kooban yihiin marka laga reebo Puntland iyo maamulka Hargeysa, oo iyaga aan la qeexin gobolada ay ka kooban yihiin , taasi oo shaki ku abuurtay bulsha u dhalatay gobolada Sool,Sanaag,haylaan iyo Cayn, iyo dhamaan ummadda Soomaaliyeed. 

NFD iyo SOOMAALI GALBEED (Ogaden) ma ku hoos jiraan Gumeysi? Cali Maxamed Geedi muxuu ka yiri? HALKAN KA DHEGEYSO Emailka Geedi: premiersom@wananchi.com

Hore ayaa waxa iyaguna u jiray warar sheegayey in dawlada federaalku ay u aqoonsatay Somaliland Gobolada Sool, Sanaag ,Togdheer, W/qooyi Galbeed iyo Awdal, arrintaas oo lagu raali galinayo beelaha dirta waqooyi, taas oo kaliftay in aanay dawlada federaalku ka gaabsato in ay wuufuud heersare ah u soo dirto gobollada Sool,Sanaag ,Hayland iyo Cayn, horena waxaa looga soo tabiyey madaxweynaha Somaliya C/laahi Yuusuf Axmed in uu ku tiraabay in ay aduunwaynuhu ka codsadeen dhulkii hore loogu yaqaanay Somaliland in aanay u gudbin. 

Xaaladahan marka laysu wada geeyo waxaa muuqata in dawlada federaalka ee haatan ku godoonsan Jawhar aanu cadeyn mawqifkeeda ku wajahan midnnimada Soomaaliya, halka maamulkii Carta lagu soo dhisay hayskaba itaal daraadee meelkasta uu C/qaasim la taagnaan jiray midnnimada Soomaaliya waa Muqadas Min Raas gaanbuuni , ilaa Raas Casayr, iyo lowyacado. 

Waxaa iyana la yaab noqotay xubnaha ugu jira gobolada Sool,Sanaag, Hayland iyo Cayn golaha xukuumada iyo kan baarlamaanka maamulka Jawhar ee aan iyagu kaba hadlin dhacdooyinkan, hore mar wax looga weydiiyey wasiirka boostada iyo Isgaadhsiinta maamulka Imbigaati Cali Axmed Jaamac Jangali in ay booqasho ku tagayaan Gobolada ay ka soo jeedaan ayuu ku jawaabay in maamulka Hargeysa Cadhoonayo hadaanu tango goboladayadaa,taas oo uu aad u danaynayo C/laahi Yuusuf. 

Markii warkaas uu sheegay wasiirka boosta iyo isgaadhsiintu Mr. Jangali la nashriyey buuqna uu abuuray ayey wafti caato ah oo uu hogaaminayo mr. Jangali booqasho  ku yimaadeen magaalada Laascaanood kuna sugnaa halsaac oo aad moodeysay in uu dhuumanayo. 

Waxa kale oo Soomaali fajac iyo amkaag ku noqotay markii uu ku dhawaaqay geedi in aanay jirin dhul Soomaali ka maqan oo cadow gacanta ugu jira, waxayna ka cadhaysiisay qofkasta oo u diirnaxaya qarannimada iyo jiritaanka Soomaaliya Taas oo markii Soomaalidu meel ay joogaanba Canbaareeyeen. 

Bulshada u dhalatay Gobollada Sool,Sanaag Haylaan iyo Cayn iyo guud ahaan Soomaaliweyn  waxaa la gudboon in ay si deg deg ah uga tashadaan khatarta ku soo fooleh mustaqbalkooda iyo aayahooda siyaasadeed iyo kooda dhuleedba maadaama C/laahi Yuusuf Kursigii uu u bukay ku fadhiistay,(kursigaasaan Caashaqayeey, madaxweyne madaxweyne kol idhaha eey). 

Cali Geedina waxaa la gudboon in uu ama cudur daar ka bixiyo hadalkaas aan marnaba loo dulqaadan Karin ama uu iscasilaa(Maba dhalane dhawrtaysan ogaa)?. 

Asad Caddaani Ibraahim
Laascaanood Sool.
Jamhuuriyada Soomaaliya.
assadlaska@yahoo.com 

Afeef: Aragtida qoraalkan waxaa leh qoraaga ku saxiixan

Faafin: SomaliTalk.com | Nov 12, 2005

---

MAGACA SOMALILAND WAA BEER: BEERNA HILIBKAA LAGU SUGAA | Fahad

---