Dawladda Kenya ayaa dadaal wayn ugu jirta inuu qabsoomo Shirka
Wasiiradda Arrimaha Dibada ee IGAD
Dawladda Kenya ayaa dadaal wayn ugu jirta inuu qabsoomo Shirka
Wasiiradda Arrimaha Dibada ee IGAD oo lagu ballan sanyahay inuu Maalinta
Beriya ka furmo Magaaladda Nairobi.
Shirkan oo looga hadlayo arrimaha Somalia ayaa la filayaa in
Wasiiradda Arrimaha Dibadda ee IGAD ay ku dhawaaqaan inuu furmay Wajiga
Saddexaad ee Shirka Soomaalida, Waxaana uu Wasiirka Arrimaha Dibadda ee
Kenya u kala diray Fariimo Casuumaad ah Wasiiradda Arrimaha Dibada ee
IGAD.
Warar diblomaasiyadeed oo laga helay Nairobi ayaa muujinaya inay
suuragal tahay inuu dib u dhac ku yimaado Kulankaasi, Waxaana dib u
dhacaasi loo aanaynayaa Waddamadda IGAD oo aan si wayn u danaynayn
Arrinta Somalia, iyadoo aysan illaa iyo hadda Madasha shirkaasi loo
qorsheeyay soo gaarin Wasiiradaasi oo la filayay inay ugu dambayn Maanta
Yimaadaan.
Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Kenya, Stephan Kolonzo Mosiyooko ayaa
lagu soo waramayaa inuu xiriiro kala duwan la sameeyay Wasiiradda
Arrimaha Dibadda ee Ethiopia, Jabuuti, Eritrea, Ugand iyo Suudaan,
Waxaana ay wararku sheegayaan in Ethiopia, Sudan iyo Eritrea ay ka
cudurtaarteen Wasiiradeedu inay ka soo qayb galaan Kulankaasi, laakiin
waxay ballanqaadeen inay soo dirsan doonaan Wakiilo u matala Kulankaasi.
Sudan iyo Ethiopia ayaa iyagu inta badan kulamadda looga hadlayo
arrinta Somalia u soo dirsato Wufuud Heerkoodu aad u hoosayso, Waxaana
Caga jiidka IGAD ee arrimaha Somalia laga yaabaa inay ku keento Fashil
Shirka Soomaalida oo berri uu qorshuhu ahaa in la gudo galo Wajigiisa
Saddexaad, iyadoo illaa iyo haddana aysan gaarin Madasha Shirka Odayaasha
Dhaqanka iyo Hogaamiyayaasha ku maqan gudaha Somalia.
Booliska Dalka Kenya ayaa ku xayiray Ayraboorka Jomma Kenyatta Dad
Rabay inay Somaliya kusoo laabtaan
Booliska Dalka Kenya ayaa ku xayiray Ayraboorka Caalamiga ah Jomma
Kenyatta Ganacsato Soomaaliyeed oo ku soo jeeday Magaaladda Muqdisho.
Ganacsataddan oo Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Kenya ruqsad u siisay
inay ka dhoofaan Ayraboorkaasi ayaa waxaa is hortaag ku sameeyay Booliska
Kenya kadib markii ay diideen inay bixiyaan Lacago Laaluush ah oo ay
waydiisteen Saraakiil ka tirsan Booliska Kenya. sida laga soo xigtay Qaar
ka mida Ganacsatadaasi.
Ganacsade Cabdi Xasan oo Saaka isaga oo ku sugan Garoonka Diyaaradaha
Qadka Taleefoonka ay kula xiriirtay STN ayaa sheegay in Booliska Kenya ay
kala garan waayeen Muhiimadda uu leeyahay Qofka Aadanaha ah iyo
Faa'iidada ay Kenya ka hesho Jawaanadda Qaadka ah ee loo iib geeyo
Somalia, Wuxuuna sheegay in si cad loogu sheegay inaysan Diyaaraduhu boos
u hayn dadka, sidaas darteedna ay Jaadka oo kaliya qaadayaan Diyaaraduhu.
Cabdi Xasan waxa uu sheegay in Xalay Tobankii Habeenimo la keenay
Garoonka illaa iyo saakana ay ku go'doonsanaayeen Garoonka Diyaaradaha oo
aysan jirin cid qiimaynaysa Dadka Soomaaliyeed, Wuxuuna Ganacsadahaasi
sheegay in dadka garoonka ku go'doonsan ee laga tagay ay ka mid ahayd
Haweeneey da'ah oo arrimo Caafimaad loo keenay Kenya.
Kenya oo marti galinaysa Wadahadaladda Soomaalida ayaa haddana waxaa
ay si xun ula dhaqantaa dadka Soomaaliyeed, iyadoo kol horana mamnuucday
Baasaboorka Somalia.
Mamnuucista ka sokow Soomaalidu waxay inta badan ka cawdaan Booliska
Kenya oo waydiiya qof kasta oo Soomaali ah lacago Laaluush ah, taasoo
haddii aan la bixin keenaysa in la xiro Qofkaasi dabeetana lagu soo oogo
dambiyo uusan wax lug ah ku lahayn, tiiyoo aysan jirin Dawlad Dhexe oo u
dooda Dhibaatadda Soomaalida ku haysata Qurbaha.
Puntland oo Mamnuucday Baasaboorka Kenya
Kenya
oo mamnuucday Baasaboorka Soomaaliga
Iimaam Maxamuud Iimaam Cumar oo Ka qayb galka Wajiga Saddexaad ee
Shirka Soomaalida ku xiray Saddex Qodob.
Iimaam Maxamuud Iimaam Cumar oo ka mida Odayaasha Dhaqanka ee
Koonfurta Somalia sida wayn looga tixgaliyo ayaa shuruudo adag ku xiray
Ka qayb galka Wajiga Saddexaad ee Shirka Soomaalida uga socda Kenya.
Afhayeenka Iimaamka, Xaaji Maxamed Yuusuf oo Shir Jaraaid ku qabtay
Muqdisho ayaa sheegay in Iimaamku uusan ka qayb galayn Wajiga Saddexaad
ee Shirka inta looga soo jawaabayo Qoraal uu horay ugu diray IGAD oo uu
ku dalbanayay Saddex Qodob.
Qoraalkaasi ayuu Iimaamku ku dalbaday in ka hor inta uusan tagin
Madasha Shirka in loo qeexo Doorka Odayaasha Dhaqanka ee Shirka, sidoo
kalana in loo oggolaado inuu shirka la taggo 20 Ergo ah, Kenyana waxa uu
Iimaamku si gaar ah u waydiistay inay ka laabato goaanka ay ku
mamnuucday Baasaboorka Somalia, Wuxuuna Afhayeenku sheegay in haddii aan
laga soo jawaaban Codsigaasi ay adag tahay in Iimaamku uu aqbalo inuu
taggo Madasha Shirka Soomaalida ka socdo.
Odayaasha Dhaqanka Soomaalida oo looga bartay inay hormuud u noqdaan
Xal u raadinta Dhibaatooyinka ka dhex dhaco Bulshadda ayaaa muddooyinkan
dambe waxay door fir fircoon ku yeesheen Arrimaha Siyaasadda kadib markii
ay ku guulaysteen inay ku soo dhisaan Tuuladda Carta ee Dalka Jabuuti
Dawladda Ku Meel Gaarka ah ee Somalia, oo ku fashilantay Kaalintii
Dawladnimo ee Somalia, Waxaana ay Odayaashu mar kale u ololaynayaan inay
Shirka Kenyana hogaankiisa qayb ku yeeshaan, taasoo qaar ka mida Qab
Qablayaasha dagaalka ee Somalia ay si wayn uga biyo diidsan yihiin.
Naadiga Zimba ee Dalka Tanzania oo Naadiga Elmen ee Horyaalka Kubada
Cagta Soomaaliya ka dalbaday Laba Ciyaaryahan.
Naadiga Zimba ee Dalka Tanzania ayaa kula gor gortamaya Naadiga Elmen
ee Horyaalka Kubada Cagta Soomaaliya inay ka iibiyaan Labo Ciyaaryahan oo
Laf dhabar u ah Naadigaasi.
Hadal qoraal ah oo ay soo saartay Kooxda Elmen ayaa lagu sheegay inay
dhinaceeda aqbashay inay ka iibiso Goolhaye C/qaadir Shiiq Cusmaan
Bakiyaa, iyo Weeraryahan Ciise Aadan Abshir Ciise Dheere Kooxda Zimba
kadib markii la tashi ay la samaysay Labada Ciyaaryahan Laf ahaantooda,
Waxayse Kooxda Elmen sheegtay inay ku xirtay Kooxda Zimba ee Tanzania
inay marka hore ku soo qanciso labada Ciyaaryahan ee Soomaaliyeed
Magaaladda ay dagayaan Garoomadda ay ku ciyaarayaan iyo Heerka Nolosha ay
ku noolaanayaan, iyadoo ballan qaaday in marka ay go'aanka ugu dambeeya
ee oggolaanshaha u soo gudbiyaan Labadaasi Ciyaaryahan inay saxiixi
doonaan Heshiiska kala wareejinta.
Labadan ciyaar yahan oo si wayn uga dhex muuqday ciyaarihii Kigali
ayaa waxa ay ka mid yihiin Dhalinta dada yar ee sida wayn uga dhex
muuqda Isboortiga Somalia, Waxaana ay yididiilo galiyeen Ciyaaryahanadda
kale ee Soomaaliyeed oo hada iyo wixii ka dambeeya billaabi doona inay
halgan u galaan sidii ay uga dhex muuqan lahaayeen Ciyaaraha Caalamiga
ah.
C/qaadir Bakiyaa oo ah Gool Haye shafka u dhabaan dhabiya Kubadda
Xirfadaysan ee Weeraryahanadda waxa uu ku dhashay Degmadda Afgooye ee
Gobalka Shabeelada Hoose, Waxa uuna ku soo biiray Kooxda Elmen sannadkii
2002.
Weeraryahan Ciise Dheere oo isna caan ku ah inuu dhex jiiro Difaaca ka
soo horjeeda isla markaana si wayn u xirfadeeya Kubadda waxa uu ku
dhashay Magaaladda Luuq ee Gobalka Gedo sannadii 1984-tii, waxa una ku
soo biiray Kooxda Elmen Sannadkii 2002-da.
Qaybtii ugu dambaysay ee Ciidamadda Maraykanka ayaa lagu soo waramayaa
inay ka baxeen Magaaladda Fullujah.
Ciidamadan oo saldhig ku lahaa dhinaca Waqooyi ee Magaaladaasi ayaa ka
bixitaankooda Fullujah waxay qayb ka tahay dhaqan galinta heshiis uu
Maraykanku la galay Waxgaradka Magaaladaasi, Waxaana dadkii horay uga
qaxay Magaaladaasi ay billaabeen inay dib ugu soo laabtaan Magaaladoodii
oo bur bur xoogan uu ka muuqdo, iyadoo ay Magaaladda si xoogan u
duqeeyeen Diyaaradaha Dagaalka ee Maraykanka kadib markii ay gali waayeen
Magaaladaasi Ciidamadda Maraykanku.
Ammaanka Magaaladasi ayaa waxaa la wareegay Jen Maxamed Ladiif oo
horay uga tirsanaa Sirdoonka Ciidamadda Milatariga ah ee Ciraaq, Waxaana
la sheegay in ninkan oo si wayn looga soo dhaweeyay Magaaladaasi ay
Maraykanku u xilsaareen inuu dajiyo Xaaladda Fullujah.
Dhinaca kale Magaaladda Barakaysan ee Karpala oo ku taala Koonfurta
Dalka Ciraaq ayaa waxaa isku hareereeyay Ciidamo Maraykan oo xoogan,
Waxaana ay dadwaynuhu billaabeen inay ka qaxaan magaaladaasi kadib markii
ay soo baxday cabsi wayn oo laga muujinayo in Weerar uu Maraykanku ku
ekaynayo Magaaladaasi, Laakiin Diyaaradaha Maraykanka ayaa ku dul
daadinayay Magaaladaasi waraaqo ay uga dalbanayaan Dadwaynaha ay ku
nagaadaan Guryahooda oo aysan qaxin.
W/Q.Abdi Wali Ibraahim Aadan (Garyare)
Garyare20@hotmail.com
Garyare@msn.com
Garyare20@yahoo.com
Dhaqdhaqaaqa Ganacsiga Balad Xaawo oo istaagey