::: SomaliTalk.com :::

Daabaco Boggan | Print

Geedi: Horta qofka afka dowladda ku hadli kara aniga waaye. Cid kale kuma hadli karto afka dowladda. Warka rasmiga ah anigaa sheegaya. Qof kasta kama hadli karo dowladda arrimaheeda. Anigu waxaan iri baaritaan baa lagu sameynayaa arrintaas, guddi baana u saaray. Guddigii oo aan keenin wax natiijo ah lagama hordhici karo. Waxaan aniga u arkaa dadka weerarkaas fuliyey inay ahaayeen dad aan dowlad rabin. GUJI....

::GEEDI vs NFD & SOM.GALBEED

NFD iyo SOOMAALI GALBEED Goorma ayey Xoroobeen? Cali Maxamed Geedi wuxuu yiri

HALKAN KA DHEGEYSO
Emailka Geedi:
premiersom@wananchi.com

WARAYSIGII BAHALOW

Cabdi Sheikh Bahalow "Kenya waxay u Burburineysa Somaliya si aan looga hadlin NFD: Cabdi Bahalow waxa uu ka tirsan yahay xisbiga haya talada kenya, waxana uu madax ka yahay ururka nabad raadinta geeska afrika. Waraysiga waxaa qaaday Mumtaz:

dhegeyso

FAHAD:: WARQAD FURAN

WARQAD FURAN: MADAXWEYNE MUXUU GEEDI KAA MUDAN-YAHAY: Maqaalkii Isniinta ee Fahad Yaasiin Guji...

:: MAQAALKII C/WAAXID:::

Madaxweynuhu Isagaa naga Yaqaan Ra’iisulwasaarihiisa:: Waxaa jirtay in markii la magacaabay...Guji... C/Waaxid

::WARQADII C/RISAAQ XAAJI::

Qoraalkii uu 2002 C/Risaaq Xaaji ka qoray faragelinta ay Itoobiya ku hayso Soomaaliya.. Guji

:WARAYSIGII DR.RAABEH::

Waraysigii Dheeraa ee Dr. Cumar Cusmaan Raabeh.. Halkan ka dhegeyso.. Guji

:MAQAALKII C/SHAKUUR::

Qancin Qoraalkii Cadaani: Assadow Darawal Diyaarad Ma Duullin Karaa? Guji...

:MAQAALKII ASAD CADDAANI::

Raysal wasaaraha dawladii dhawaan Kenya lagu soo dhisay Cali Maxmed Geedi ayaa sheegay in uu soo dhaweynayo haddii Somaliland la aqoonsado.. Guji..

:::WAAN KUU SHEEGAY:::

Cabdirisaaq Xaaji Xuseen oo mar-labaad soo diray warqadiisii furnay ee uu qoray 2004.. Guji..

:::RA'YI/GABAYO/MAQAALO :::

Daahir Riyaale oo ka Xanaajiyey Qaar ka mid ah Soomaalida Minnesota
Waxa uuna kala hadlay idaacadda... Guji...

1894 ayaa heshiiska loo yaqaab "Tripartite Accord" waxaa wada garey Ingiriiska [Great Britain], Talyaaniga [Italy], iyo Itoobiya [Ethiopia], kaas oo kusaabsanaa dhulka Soomaaliya. Talyaaniga waxaa lasiiyey dhulka soo eegaya badweynta Hindiya oo waagii dambe loo bixiyey Italian Somaliland. Heshiiskaasu wuxuu aqoonsaday in Mililikh [Menelik] uu qaato dhulka galbeed ee Soomaaliya ee loo yaqaan Ogaden.

Waxaan halkan mahad balaaran uga soo jeedinayaa marka hore shaqaalaha dhamaanba saxafada xorta ah ee soomaaliya

Hadii aan u soo noqdo maqaalaka kor ku xusan waa in aan dul mar guud ku sameeyaa magaalada qabridahar & nawaaxigeeda taariikhdeeda halka ay map aduunka kaga taal si kan aqoonta u leh uu u sii kororsado kan aan aqoonta u lahayna uu uga faa,iidaysto mashruucan cusub ee maqaalka kan uu ku fadhiyo

Qabriddahar waa magaalo ku taala bartamaha dhulka soomaaligalbeed (Ogadeniya ) waa magaalo halgameed isla markaana ah magaalo qadiim ah oo dadkeedu ahaayeen haddan wali yihiin iftiinka umadda dhulwaynaha soomaaligalbeed waa halka ay ka kici jireen kacdoonada ugu horeeyay 1960-1964-1972 & ugu dambaynntii kii 1992 oo markaas uu bilowday kacdoonkii islaamiga ahaa ee ay wadeena dhalinyaradii barakaysnayd ee u dhalatay gabi ahaanba dhulwaynaha ogadeniya kaas oo laga soo horjeedo gumaysiga cusub ee tigreega

Qabridahar waa magaalo ku waabariista gumaad & dhiig daata oo ay galayaan laba kooxood oo mid walaba dano gaar ah ka leedahay degaanka ogadeniahy gaar ahaa qorahay waxaan u kala saari doonaa labadana kooxood cadowga dibadda oo ah tigreega ka soo duulay 7000 km oo dhanka waqooyi kaga aadan qorahay & qabridahar & koox kale oo maxali ah oo degaanka falal dil dhac ah ka wada iyagoo ku soo gabanay magaca munaadil ama halgamaa waana kooxda ONLF oo xubnahooda u sareeya ay wada exile ku yihiin dibadda iyagoo la baqday xaasaskoodii & caruurtoodii

Kooxda Koowaad waa tigreega walaalayaal akhristayaa tigreegu uma dhalan wadankeeena waxayna ku yimaadeen dool ama dad u soo daaqsin tagay oo kale amaba waxay ku yimaadeen dabayla raac ama duulaan xoog ku qabsasho tan danbe ayaa sax maxaa yeelay laguma soo dhawayn caleemo qoyan ee waxaa ka hor tagay iska cabin ay iska caabiyeen dadkii ay ku soo duuleen ee soomaalida ahaa degaanka lahaa oo ay hor kacayeen cuqaasha culimaaudiinka waxgarada & dhalinyarada waxay maalin walba degaanka ogadeniay ka gaystaan tacadiyao farabadan kuwaas oo isku jira dil dhac & kufsi aan xad lahayn waxaan dheer inay ay bulshadda kala qaybinayaaa mar walba wax doorasha ah xor ah kama dhacdo qabridahar ee waxaad ku qasabantahay inaan u codayso SPDP oo ah xisbi gacan ku rimis ah oo tigreegu maamulaan siday doonaan ka yeelaan waxaa xabsiyadda qabridahar ka buuxa maxaabiis shacab ah oo tirada ka badan & kuwa soomaaliya iyagoo ka yimid baabuurta laga dagay waxaas oo dhan oo tacadiya oo ay samaynayaa tigreegu waxaa ku weheliya soomaali ama maamul ku sheega ha ku jiraan ama banaanka ha ka ahaadaan

Kooxda nabad diidka ah ee ONLF ee dibad jooga aha Exiles waa koox ku qaraabata in ay u halgamayaan dhulka soomaali galbeed laakiin su,aasha meesha taala ayaa ah xagay joogaan dhulka ogadeniay tigree ayaa xoog ku haystee ma LONDON mise AUSTRALIA mise DENMARK mise GERMANY kooxda waa koox burcad ah isla markaana wax kalsooni ah aan ka haysan shacabka ogadeniya ee dalka waxay dhamaantood joogaan dibadaha iyagoo dhulkii kuwooda ugu sokeeya ay ka soo maqan yihiin 20 sano waa afhayeeno BBCda markay ka hadlayaan aad mooday inay dhulka daryaaminayaa laakiin waa kuwo aan waxba kala ogayn DOLAAL waa afhayeenka rasmiga ah ee British Broadcasting Corporation uga hadla kooxda oo xaruntoodu tahay LONDON waa kuwo ku naaxay beenta isku dirka shacabka ogadeniay dolaal haddii la waydiiyo su,aal ah aaway gudoomiyaga mohamed omar osman ma yaqaano meel u maanta ku sugan yahay,

Waxuu maanta joogaa mohamed omar osman magaalada BARAAWE halkaas oo ay wadashaqayn qanacsi & maaweelo shacbi uu la wareegaysanayo soomaaliya gudaheeda waxaa sida warbixinta qaramada midoobay sheegtay in kooxda ONLF ay dhulka soomaaliyeed hub soo galiyaa iyadoo horay xayiraad xaga hubka ah lagu soo rogay iyagoo Ereteria xarun u tahay lagana soo dagaal galiyo waxa uu mohamed omar osman oo kooxdan hogaamiya xariir la leeyahay qabqablayaal ku sugan koonfurta soomaaliya oo xashiish ku beera dhulka soomaaliyeed iyagoo faaiidada ay ka helaan hub soo siista si ay faaiido uga helaan

kooxdan dhulka soomaaligalbeed waxaa looga yaqaana exile groups oo kooxda dibadah ku nool waxay auursadaan qaraan bileed been abuur ah oo loogu magac daray billka halganka inkastoo dadkii nay wada diideen inay bixiyaan maadama ururkan wax dhib ah mooyee aanu shacabka wax nacfi ah u soo wadin kaidb markii ay arkeen dadka degaanada oo wada dadaalo xagga nabaddda

Falalka burcadnimada ah ee guud ahaa dhulka ogadenya gaar ahaa gobolka qorahay & magaalada Qaridahar ee ay u gaystaan Kooxdan nabad diidka ah ee ONLF qaybta burburinta & baab,inta dadka waa ay badan yihiin tirada reer dhimashada ee degaanka qabridahar ee falalka kooxdan burcad ayaa kor u dhaafay dhowr boqol oo la wada yaqaano oo xabad jidka ay la taagnayeen ku dhinta ama miino ay dhigeen ku dhintay ama tuulooyin ay gubeen lagu laayay waxaana ka sheegi karnaa DALAAD, SHINIILE & CEELOGADEN oo dhamaantood hoos taga qorahay waxa kaloo kooxda sida sharci darada ku shaqaysa ay ay gubeen baabuur isku jira kuwa degaanka laga leeyay & kuwa soomaaliya ka soo gudbay oo bucshad waday waana nasiin daro koox yar oo burcad ah isla markaan dibadda laga hago inay shacabka dhibaato u gaystaan laakin maanta shacabkii waa tashaday magaalo walba waa laga soo cayriyay & degaanada ku wareegsan kadin markii ay qabaa,ilku samaysteen malayshiyooyin taabcsan qabridahar waxay leedahay laba maleeshiyo beeleedyo raasado kooxahan qudhaacu dhariiq ah

Waxaa mar dhawayd qabri dahar ka dhacay layn aad u farabadan laakiin warar is khilaafsan ka soo baxayaan wararka ugu badan looguna kalsonyahay ayaa ahaa in koox maxaabiis ah oo dagaal lagu soo qabsaday oo markii horana Ereteria ay ka soo dagaal galiyeen kooxda exile groups ka ayaa diidanaa in loo qaado jiida hore ee dagaal la filayo in uu ka dhex bilowdo ETHIOPIA & ERETERIA waxayna isku dayeen inay baxsadan dadkii dhexdiisii & magaaladii ayay soo galeen meel kastana waa la hareereyay mar may laba xaladood mid saameeyaan si magaaladu ayna dhib soo gaarin illeen iyagaa doontay dhibaatada ka dib been loo sheegay laguna yiri hal hawlgal kadib yurun ayaan scholarship idiinka helanaa xeradu waa banaaka magaalada afaakeeduna wax uu ku yaalaa ku soo jeedka magaalada may ka baxaan dhinca & galbeedka magaaalada si markaa khasaaruhu u yarada tan kalna waa iyago sameeya inay yeelan qaadista si markaa looga horgeeyo ku wii soo diray ee Ereteria

Hadaba waxaa wax laga xumaado ah in caruurta halkaas ku nool lagula dhex wareego hub & rasaas aan amxaarada lala doonan karin maa la weeraro magaalooyinka inta jidka dadka shacabka ah maalin walba lagu laynayo maa la qarxiyo bararka khamriga ee lagu iibiyo magaaloyinka waaweyn Ethiopia inta passport la sugayo

Waxaa dadwaynaha ogadeniya u sheegaynaa in maanta loo baahanyahay xal dhab ah oo la fiirsan dhowr shakhsi oo waa hore is meelayay isla markaana caruurtoodii & xaasakoodii ay u joogaan guri barwaaqo isla markana xariir la leh qaar ka tirsan kuwii shalay gugay dhooblay oo isla dadkeenu degaan